جعفری Parsley

نام علمی Petroselinum Sativum

جعفری گیاهی است علفی، دوساله و معطر که ارتفاع آن تا ۷۰ سانتیمتر می‌رسد. برگهای آن به رنگ سبز تیره و دارای بریدگی های لوزی یا مثلث شکل با تقسیمات فرعی است. گلهای جعفری کوچک به رنگ مایل به سبز و به صورت چتر می‌باشد. میره آن کوچک به درازی ۲ میلی متر و دارای بویی معطر است. قسمت مورد استفاده جعفری ساقه‌های جوان برگ دار، ريشه و میوه آن است. جعفری به حالت خودرو در اکثر نواحی جنوب شرقی اروپا، شمال آفریقا، آسیا و ایران می‌روید.

ترکیبات شیمیایی

ریش جعفری معطر و طعم آن تقریبا مانند طعم برگ آن است.

در، هر صد گرم برگ جعفری مواد زیر موجود است

آب ۸۵ گرم

پروتئین 3.5 گرم

مواد چرب 0.6 گرم

مواد نشاسته‌ای ۷ گرم

کلسیم 200 میلی‌گرم

فسفر 65 میلی‌گرم

آهن 6.2 میلی‌گرم

سدیم 25 میلی‌گرم

پتاسیم 725 میلی‌گرم

ویتامینA 8500 واحد

ویتامینC 0.12 میلی‌گرم

ویتامینB1 0.25 میلی‌گرم

ویتامینB2 1.2 میلی‌گرم

ویتامینB3 170 میلی‌گرم

همان طوریکه در بالا ملاحظه شد جعفری از نظر وبتامین A ویتامین ‏C و همچنین آهن و پتاسیم بسیارغنی است.

خواص طبی

تخم جعفری از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است.

خواص تخم جعفری

1) ضد نفخ شکم است.

۲) شریان‌ها و رگ‌ها را تمیز می‌کند.

3) ادرارآور و تنظیم‌ کننده پریود است.

4) برای درمان تب نوبه به‌کار می‌رود.

5) در قدیم الایام برای سقط جنین، شیاف تخم جعفری را در داخل مهبل قرار می‌دادند.

6) درمواردی که پریود خانم‌ها عقب می‌افتد باید ۲۵ گرم تخم جعفری را در ۲۰۰گرم آبجوش دم کوده و بنوشند.

خواص ریشه جعفری

۱) ريشه جعفری اشتها آور است.

۲) ادرارآور و پریود را تتظیم می‌کند.

3) درمان ‌کننده پریودهای دردناک است.

4) سنگ کلیه را دفع می‌کند.

۵) برای ناراحتی کبد و طحال مفید است.

6) زردی را برطرف می‌کند.

7) برای درمان اسهال باید ۲۰ گرم ريشه جعفری را در یک لیتر آب، دم کرده و تنقیه کنند.

8) دم کرده ریشه جعفری برای درمان تنگی نفس به کار می‌رود.

9) برای رفع ترشحات زنانه مفید است.

10) برای درمان سرخک مفید است.

11) برای درمان آب آوردن بدن به کار می‌رود.

خواص برگ و ساقه جفری

۱) برای رفع لکه‌ها و جوش‌های صورت، دم کرده جعفری را روی پوست صورت بمالید

۲) برای روشن شدن رنگ پوست.، مقداری جعفری را در نیم لیتر آب به مدت ۵ دقیقه بجوشانید و صبح و شب صورت خود را با آن بشویید؛ بعد از یک هفته پوست صورت شما روشن می‌شود

3) دم کرده جعفری اثر ضد تب دارد.

4) برای اینکه صورت خانم‌ها در زمان بارداری لکه لکه نشود ۲۰ گرم جعفری را در یک لیتر آب جوش ریخته و به مدت ۵ دقيقه آنرا دم کرده سپس آب لیمو تازه به آن اضافه و بگذارید سرد شود و به صورت کمپرس روی پوست صورت بگذارید.

۵) دم کرده برگ جعفری برای بواسیر و سنگ کلیه مفید است.

۶) دم کرده برگ جعفری مدر (ادرارآور) و بادشکن است.

۷) خوردن چای جعفری به هضم غذا کمک می‌کند.

8) بعد از خوردن سیر برای برطرف کردن بوی دهان جعفری بجوید.

9) جعفری نفس را خوشبو می‌کند.

10) برای درمان ضرب خوردگی و خون مردگی، له شده برگ و ساقه جعفری را روی عضو ضرب دیده بگذارید.

اسانس جعفری

از برگ و تخم جعفری بوسیله تقطیر با بخار اسانسی گرفته می‌شود که بسیار معطر است و در غذاها بکار می‌رود. اسانس برگ جعفری چون به مقدار بسیار کم بدست می‌آید گران است. معمولاً از ۱۰۰ کیلوگرم برگ جعفری ففط ۱۰۰ گرم اسانس بدست می‌آید. اسانس تخم جعفری کمی بوی تلخ دارد که زیاد مرغوب نیست و استفاده زیادی از آن نمی‌شود. از ۱۰۰ کیلوگرم تخم جعفری حدود ۲ کیلوگرم اسانس بدست می‌آید که از آن در صنعت عطرسازی و کنسروسازی استفاده می‌شود

اسانس تخم جعفری دارای موادی بنام آپیول (Apiol) و آپی ئین (Apiine) می‌باشد. آپیول که در تخم جعفری وجود دارد سمی است لذا هميشه باید در مصرف آن احتیاط کرد و تخم جعفری را حتما باید تحت نظر دکتر طب گیاهی مصرف کنید زیرا مصرف بیش از حد آن خطرناک است و در زنان حامله موجب سقط جنین می‌شود